2. CON TRẺ KHÔNG THÍCH HỌC TẬP THÌ PHẢI LÀM SAO?
Không hiếu học là kết quả, nguyên nhân ở đâu?
Một gia đình không có phong khí hiếu học thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến con trẻ. Tôi nói với các phụ huynh, nếu như các vị nói với con cái rằng, “con không nhanh đi học bài đi cho mẹ, sao còn ở đó xem ti vi hả”, con cái đương nhiên sẽ miễn cưỡng rời đi, vừa đi vừa ngoảnh đầu nhìn lại. Đột nhiên quý vị nói:
– Mẹ đếm đến ba, còn không đi học bài là phải ăn đòn đấy!
Vậy thì con cái rất tiếc nuối đành đi học bài. Nhưng các con ngồi trước bàn học mà tâm đặt ở đâu? Đó gọi là trên làm dưới noi theo, cha mẹ không hiếu học mà muốn con cái hiếu học thì rất là khó! Nội tâm của con cái sẽ rất bất mãn, lâu ngày chày tháng con cái sẽ không nghe lời cha mẹ nữa.
Thân giáo thì thuận theo
Ở ngay trong ký ức của tôi, cha mẹ cũng chưa từng dặn dò tôi và chị tôi phải học cho tốt. Khi tôi còn nhỏ, nhìn thấy cha mẹ ăn cơm xong, nghỉ ngơi một chút rồi vào phòng đọc sách. Lúc đó tuổi tôi còn nhỏ, khi cha mẹ ở trong thư phòng đọc sách thì tôi và chị tôi không dám ngồi đó mà xem ti vi, rất tự nhiên, cả hai chị em liền đi lên lầu để học bài, lâu ngày chày tháng, thói quen tự giác học tập của chúng tôi đã thành một cách tự nhiên. Người xưa nói: “Thân giáo thì thuận theo, ngôn giáo ắt tranh cãi” [1]. Bạn có thân giáo thì chúng sẽ học theo bạn, làm theo bạn; ngôn giáo, nếu chỉ yêu cầu ở trên miệng mà chính mình không làm được thì đến sau cùng con cái nhất định không phục tùng sự chỉ đạo của bạn. Trẻ nhỏ hiện nay vì sao không dạy được? Bởi vì người lớn không lấy thân làm gương. Thậm chí khi con cái khuyên bạn “Mẹ à, đừng có chơi mạt chược nữa“, bạn còn đánh cho chúng một trận, liệu sau này chúng có còn nghe lời bạn nữa không? Căn bản là không thể, cũng không thể tôn trọng bạn.
Tôi nhớ hồi cha tôi hơn 50 tuổi, công ty của ông cần nhân viên đi thi lấy chứng chỉ văn phòng giao dịch chứng khoán, cần có một số chứng chỉ này thì mới có thể điều hành văn phòng chứng khoán, do đó công ty cử rất nhiều người đi thi. Cha tôi lớn tuổi nhất, những người khác đều là thanh niên khoảng tầm trên dưới 30 tuổi, kết quả chỉ có một mình cha tôi thi đậu. Tôi nhìn thấy cha tôi đã hơn 50 tuổi rồi mà mỗi ngày đều xem sách, trong lòng tự nhiên kính phục. Cho nên, hôm nay các bạn về nhà trước tiên không cần phải dạy con cái, chính các bạn bắt đầu đọc “Đệ Tử Quy“, đọc kinh điển, tin rằng con cái của các bạn đi ngang qua cũng sẽ tự nhiên khởi lòng cung kính. Phong khí học tập của gia đình đều phải trông cậy vào trưởng bối, trông cậy vào cha mẹ trước hết tự mình phải nỗ lực thực hành, chỉ có như vậy thì con cái mới có thể học tập tốt được, ngày ngày sẽ hướng lên trên.
[1] Thân giáo giả tùng, ngôn giáo giả tụng .「身教者從,言教者訟。」