8. CHA MẸ VÀ THẦY CÔ HỢP TÁC GIÁO DỤC CON TRẺ NHƯ THẾ NÀO?
Thầy cô giáo chưa nên nói điều không thoả đáng, trước hết nên nói ưu điểm
Trong quá trình dạy học, chính tôi đã từng gặp một học sinh, thành tích của cậu bé từ lớp 1 đến lớp 6 đều là đứng đầu lớp, rất ưu tú! Thế nhưng khi phân công cho cậu bé quét nhà, cậu thường hay “thừa nước đục thả câu” mà chẳng chịu làm việc. Kết quả những âm thanh oán hận của bạn học truyền đến tai của tôi. Đối diện với tình huống như thế này, tôi không thể không xử lý nên hôm đó tôi đã gọi điện thoại cho mẹ cậu ta. Khi chúng ta gọi điện cho phụ huynh, liệu chúng ta có nên lập tức nói: “con của chị được phân công quét nhà nhưng làm không nghiêm túc” hay không, nếu như nói những lời như thế thì đã phạm vào điều đại kị của giáo dục rồi. Lúc mới bắt đầu tiếp xúc mà quý vị mà nói khuyết điểm của con cái của họ thì họ sẽ rất khó chịu. Cho nên, khi chúng ta dạy học hoặc là trong đối nhân xử thế có một điểm rất quan trọng, đó là khi gặp người khác thì trước hết phải khen ngợi, đối với con cái của người khác cũng trước hết phải khen ngợi khẳng định thì cha mẹ của chúng mới cảm thấy thật hoan hỉ.
Tôi gọi điện thoại cho phụ huynh của học sinh này, trước tiên khẳng định những biểu hiện tốt của cậu bé này ở trường. Sau khi khẳng định xong, cũng không trực tiếp nói cậu bé không làm tốt công việc quét nhà, tôi chỉ đề cập đến tầm quan trọng của làm việc nhà. Sau khi tôi nói xong tầm quan trọng này, vị phụ huynh này cũng nói:
– Thầy Thái, quan niệm giáo dục của Thầy rất không sai.
Kết quả ngày hôm sau học sinh này đến trường đã nói với tôi:
– Thầy ơi, Thầy hại em rồi!
Tôi nói:
– Chuyện gì vậy em?
Cậu bé nói:
– Hôm nay mẹ em kêu em làm việc nhà, em không làm thì mẹ em liền chỉnh đốn em.
Tôi rất vui vẻ mà nói:
– Em ở trong nhà phải nên tận hết bổn phận của người làm con, phải nên cống hiến nhiều một chút, giúp đỡ cha mẹ gánh vác một số công việc, đây mới là trò giỏi, là con ngoan.
Khi quan niệm của phụ huynh chuyển biến lại rồi thì tự nhiên sẽ dùng phương thức chính xác để giáo dục con cái.
Có một học sinh ở trên trường có hành vi không tốt nên tôi đã mời phụ huynh của em đến trường. Vị phụ huynh này đến trường, trong tâm cũng có chút lo lắng, bởi vì không có việc chẳng lên điện Tam Bảo, trong tâm của họ có thể cảm thấy con cái có một số vấn đề thì thầy giáo mới gọi mình lên trường. Khi vị phụ huynh này ngồi xuống, trước tiên tôi khen ngợi con cái của anh:
– Tuần trước tôi có giao cho con trai của anh chị phụ trách công việc, con làm rất tốt; hôm qua con cùng các bạn trong lớp làm việc cũng tậm tâm tận lực.
Tôi đã nói ra những trường hợp thực tế gần nhất có biểu hiện tốt của con cái họ, họ nghe thấy rồi rất hoan hỉ. Vị phụ huynh này đột nhiên nói:
– Thưa Thầy, con tôi không tốt như vậy đâu ạ! Con tôi ở nhà cũng không làm bài tập, ở nhà cũng không …
Phụ huynh tự nói ra hết vấn đề của con cái, điều này sẽ không giống với việc chính miệng chúng ta nói ra lỗi lầm của con cái họ.
Khi họ nói ra một số tình hình thực tế của con cái, tôi lập tức nói với phụ huynh:
– Con của anh chị rất hiền lành, chỉ cần chúng ta hướng dẫn chính xác cho con thì nhất định sẽ cải thiện rất nhanh, chỉ cần chúng ta phối hợp thật tốt, con ở nhà có tình hình gì thì anh chị lập tức dùng sổ liên lạc để liên hệ với tôi, chúng ta cùng nhau nỗ lực dạy tốt con trẻ.
Khi chúng ta câu thông với phụ huynh như vậy, phụ huynh sẽ cảm thấy chúng ta cùng với họ giúp con trẻ, cho nên khi phụ huynh rời đi sẽ vô cùng hoan hỉ, biết ơn. Do đó, thứ tự nội dung nói chuyện là rất quan trọng.
Phụ huynh kiên định nguyên tắc: Thận trọng ngay từ khi bắt đầu
Ở Thâm Quyến ở một trường mẫu giáo huấn luyện trẻ nhỏ cúi chào, khoảng hơn 2 tháng rồi vẫn tiếp tục đang huấn luyện, mục đích chính là phải làm cho động tác này nội hoá thành tâm cung kính của trẻ nhỏ. Có một đứa trẻ, mẹ của cậu bé có ba chị em, cha của cậu có bốn anh chị em, mà cậu bé lại là con một. Chị em gái của mẹ cậu bé không có con cái, anh chị em của cha cậu bé cũng không có con cái, cậu bé còn có ông ngoại, bà ngoại, ông nội, bà nội, những người lớn này chăm sóc và yêu chiều một mình cậu bé. Như vậy có thể nuôi dạy tốt được đứa bé không? Không tốt được! Có một lần ông nội của cậu bé nói trước mặt những trưởng bối này:
– Nhìn thấy đứa cháu này thì cũng giống như là nhìn thấy ta, lời đứa bé này nói ra cũng chính là lời ta nói, ai muốn đánh nó thì chính là đánh ta.
Nếu như tiếp tục phát triển tình trạng này thì đứa bé này sẽ như thế nào? Có thể là không nổi một đời! Cho nên, người lớn không biết giáo dục con trẻ như thế nào thì đúng là “Yêu chiều quá hoá hại con” [1]. Trẻ nhỏ thời nay không được dạy dỗ tốt, vấn đề đều từ nuông chiều mà ra.
Có một lần khi ăn cơm, thức ăn ở trên mâm cơm hơi ít, cậu bé lập tức dùng chân đạp vào bàn rồi bỏ ra phía sau và nói:
– Thức ăn ít quá, con không ăn đâu.
Như vậy có được không? Không được! Thế nhưng rất bình thường, bởi vì họ đã nuông chiều cậu bé thành tiểu Hoàng đế rồi. Buổi sáng một ngày nọ, mẹ cậu bé nấu cháo dinh dưỡng cho cậu bé ăn, kết quả cậu nói với mẹ rằng:
– Con chỉ ăn mì, không ăn cháo.
Mẹ cậu bé cũng không nổi giận với cậu, bởi vì “băng đóng ba tấc, không phải do một ngày lạnh giá“, đã dưỡng thành thói quen xấu rồi, bây giờ phải nhẫn nại mới có thể chỉnh đốn lại cậu bé cho đúng, cho nên cô nói:
– Con không ăn chứ gì? Được rồi, để đó rồi tính!
Đến 9 giờ, cậu bé lại nói với mẹ rằng cậu rất đói, mẹ cậu bé mang bát cháo kia ra, cậu ta vẫn không chịu ăn. Hiện nay rất nhiều đứa trẻ bướng bỉnh, làm sao đây? Đừng lấy đá chọi đá với chúng, phải mài mòn dần dần, nó không ăn thì lại thu lại. Đến 9 rưỡi, cậu bé đói không chịu nổi nữa rồi, lại bưng bát cháo ra, cậu liền ăn lấy ăn để, ăn xong rồi còn nói là cháo ăn cũng ngon thật đấy!
Cặp vợ chồng này vừa mới có cơ duyên học tập “Đệ Tử Quy” nên họ đưa đứa bé đến trường mẫu giáo, cũng rất dụng tâm phối hợp với Thầy cô giáo. Mẹ của cậu bé đưa cậu đến trường mẫu giáo, khi gặp cô giáo thì người mẹ cúi chào cô, nhưng đứa bé cứ đứng yên chẳng động đậy. Người mẹ này hướng về thầy cô cúi chào khoảng hơn mười cái nhưng đứa bé vẫn cứ như như bất động. Mẹ cậu bé phải đi làm nên đã vội vàng phải rời đi. Cô vừa đi ra đến cửa thì cảm thấy giáo dục phải thận trọng ngay từ lúc bắt đầu, mới bắt đầu đã không dạy được con thì sau này muốn dạy cũng sẽ rất khó khăn. Nghĩ đến đó, cô liền gọi điện thoại cho chồng, chồng cô lập tức nhanh chóng đến trường mẫu giáo, hai vợ chồng này cùng nhau đến trước đứa con rồi nói:
– Bây giờ ba dạy con cúi chào, con cúi chào cô giáo nhé.
Sau đó cha của cậu đã một mạch cúi chào, cũng không biết là cúi chào bao nhiêu lần thì đứa bé này đứng đó khóc oà lên. Tâm chân thành này của người cha làm cho trái tim lạnh lùng của cậu bé tan chảy, lúc đó đứa bé cũng cúi xuống chào cô giáo một cái. Cậu bé có thể cúi chào được cái đầu tiên này rồi thì sau này sẽ không khó khăn nữa. Cho nên, để dạy tốt một đứa trẻ thì phải có sự hợp tác giữa giáo viên và phụ huynh, điều này đặc biệt quan trọng.
Người mẹ này rất có nhạy cảm trong giáo dục, bởi vì đứa bé được nhiều người nuông chiều như vậy thì sẽ không có tâm cung kính với người khác, cho nên ở đâu cô cũng điều phục tập khí ngạo mạn của con, hi vọng cậu bé có thể cung kính với người khác. Khu vực nơi họ ở có nhân viên bảo vệ nên cô gọi con đến:
– Nào, chào chú đi con, cháu chào chú ạ!
Mỗi lần như vậy cậu bé đều không chịu làm. Có một lần, mẹ của cậu đã đứng bên cạnh nhân viên bảo vệ nói với con:
– Hôm nay con không cúi chào, chúng ta sẽ không về nhà.
Cậu bé vẫn không chịu cúi chào, cô đã nói với con rằng:
– Không luận là người lãnh đạo đất nước, hay là tất cả những ai đang làm việc, mỗi một người đều có cống hiến cho xã hội, đều đáng để chúng ta tôn kính; Mà tuổi con còn nhỏ như vậy, đều phải do cha mẹ chăm sóc, còn có rất nhiều người vì con mà phục vụ, cho nên con phải chủ động cảm ơn chú này, con chào chú đi nào.
Người mẹ đứng trước mặt nhân viên bảo vệ giáo dục cậu bé như thế, sau khi cậu bé nghe thấy những đạo lý này thì đã cúi chào chú ấy một cái, tin rằng những thái độ cung kính mà cậu bé được dưỡng thành như thế này thì sẽ có thọ dụng không cùng tận đối với cả đời của cậu.
[1] Ái chi thích túc dĩ hại chi 「愛之適足以害之」