18. CON TRẺ KHÔNG ƯA GỌN GÀNG SẠCH SẼ THÌ PHẢI LÀM SAO?

Năng lực sống và thói quen tốt tương đối quan trọng đối với cả đời con trẻ

“Mũ phải ngay, nút phải gài, vớ và giày, mang chỉnh tề”. Đây chính là năng lực sống độc lập của trẻ nhỏ, không được để cho đời sống bị lộn xộn, điều này cũng là tương đối quan trọng. Chúng ta nhìn xem trẻ nhỏ hiện nay, không cần nói đến chăm sóc người khác, tự mình thôi cũng làm rất lộn xộn. Hiện nay còn có một số sinh viên đại học, mỗi lần về nhà đều cõng theo bao tải đồ đạc, là đồ gì vậy? Vừa bước vào cửa tặng ngay cho cha mẹ một món quà, chính là một đống quần áo bẩn. Còn có hiện tượng khi kết thúc kỳ nghỉ hè, sinh viên mang theo những quần áo bẩn, khăn trải giường quăng thẳng vào trong thùng rác. Con trẻ dưỡng thành thói quen lãng phí này thì thất bại của cả đời chúng đã hiển lộ ra rồi. Bởi vì bạn không thể nào thay chúng kiếm nhiều tiền như vậy được, bản thân chúng cũng không thể nào kiếm được nhiều tiền như thế. Cho nên dạy dỗ con trẻ thì từ nhỏ phải để cho chúng tự mình giặt giũ quần áo, rửa bát. Thật ra nếu để con trẻ làm việc thì chúng cũng sẽ làm được rất hoan hỉ, bởi vì chúng cảm nhận học được rồi, năng lực nâng lên rồi, trong tâm sẽ cảm thấy có thành tựu.

“Nón quần áo, để cố định; chớ để bừa, tránh dơ bẩn”, “Nón quần áo, để cố định” chính là quần áo, mũ nón, cho đến tất cả các đồ dùng sinh hoạt hàng ngày, đều phải nên để ở vị trí cố định, không được để bừa bãi khắp nơi; “chớ để bừa, tránh dơ bẩn”, nếu để bừa bãi thì một số đồ đạc rất nhanh sẽ bị dơ bẩn. Bạn không yêu tiếc chúng, tuổi thọ của những đồ đạc này cũng sẽ chuyển thành rất ngắn. Mặc dù  đồ dùng không có sinh mạng nhưng bạn đối đãi tốt với chúng, cũng có thể dùng được rất lâu, cho nên “Người yêu người, người thường yêu lại; Người yêu vật, vật thường yêu lại” [1]. Nếu mỗi ngày bạn đều phàm ăn tục uống, dạ dày của bạn có thể ba, bốn mươi năm đã bãi công với bạn rồi. Nếu bạn rất tôn trọng dạ dày, thời gian ba bữa ăn đều rất cố định, không ăn quá nhiều, cũng không được làm cho chúng bị đói thì dạ dày cũng sẽ báo đáp lại bạn thật tốt, ít nhất cũng có thể dùng được tám mươi năm trở lên, quý trọng đồ vật cũng là như thế, cho nên phải yêu quý tất cả đồ đạc.

Trong khoảng thời gian tôi học tập ở Úc, có một lần đến phòng của chú Lư, đúng lúc chú Lư đang lấy quần áo, tôi nhìn thấy quần áo trong tủ của chú Lư sắp xếp giống như quần áo bán trong cửa hàng chuyên nghiệp Giordano, gấp vô cùng ngay ngắn chỉnh tề. Tất cả đồ đạc đều sắp xếp ngay ngắn, đều có vị trí cố định, muốn dùng thứ gì lập tức liền có thể lấy được, thì tâm tình lúc nào cũng bình tĩnh, do đó có thể đụng chuyện không bị rối loạn, xử lý sự việc đều có thể có thứ tự không lộn xộn. Thói quen này tương đối quan trọng, nhất định phải làm từ chính mìn, tiến tới hướng dẫn con trẻ dưỡng thành thói quen tốt như vậy.

Tự trọng rồi mới trọng người

Nếu hôm nay chúng ta mặc quần áo rất tuỳ tiện, luộm thuộm thì sẽ làm cho ấn tượng đầu tiên của người khác sẽ không tốt, thậm chí là sẽ khiến cho người khác khinh thường chúng ta, cho nên phải tự trọng rồi mới trọng người. Người đọc sách thời xưa rất chú trọng vào ngoại hình, họ thời thời cảnh tỉnh bản thân phải có “Tam chánh“: Thứ nhất là mũ đội vào phải chánh, thứ hai là quần mặc vào phải chánh, thứ ba là giày đi vào phải chánh. Lúc nào cũng phải kiểm tra, mũ đội có bị nghiêng lệch không, quần mặc có buộc chặt không, nếu không thì tuột xuống sẽ rất phiền phức; giày cũng phải buộc cho chặt, nếu không sẽ vắt va vắt vẻo, đi trên đường phát ra âm thanh, người ta nhìn thấy sẽ khinh thường bạn.

Có một lần tôi lên lớp, bởi vì thời gian khá gấp gáp nên tôi ngồi xe máy chạy nhanh đến hội trường dạy học, vẫn may không đến muộn. Giảng bài xong, tôi đi vào phòng vệ sinh rửa tay, vừa soi gương phát hiện tóc của tôi đang dựng đứng lên. Tôi giảng bài suốt hai giờ đồng hồ, thế mà chẳng có ai nói với tôi, khiến cho tôi xấu xí suốt hai giờ đồng hồ. Cho nên, chúng ta nơi nơi phải cẩn thận về ngoại hình thì mới không xuất hiện việc xấu xí như vậy.

 Mặc vào trang phục kỳ dị chỉ sẽ làm cho người khác khởi tâm coi thường bạn, lại có khả năng sẽ tạo thành phong khí không tốt trong xã hội. Do đó, quần áo của nhân vật công chúng phải đặc biệt xem trọng, nếu mặc quá hở hang thì có thể sẽ kéo theo toàn bộ phong khí không tốt của xã hội. Cho nên người của công chúng nhất định phải có trách nhiệm đối với sự ảnh hưởng của xã hội, phải nên cẩn thận với hành vi của bản thân. Quần áo của người làm cha mẹ như chúng ta cũng là tấm gương học tập của con trẻ, quần áo của người mẹ nếu quá hở hang thì con trẻ từ bé mắt thấy tai nghe, sau này quần áo chúng mặc vào cũng sẽ hở hang hơn, điều này sẽ tạo ra ảnh hưởng rất bất lợi cho cuộc đời con trẻ, thậm chí là còn gây ra nguy hiểm, làm người ta nghĩ rằng chúng rất phù phiếm, cho nên mặc quần áo không thể không cẩn thận.

Quần áo và dung mạo có ảnh hưởng đến vận mệnh của một con người

Ngày xưa, vào thời Xuân Thu có người tên là Triệu Tuyên Tử, ông là một vị đại thần của nước Tấn, lúc nào cũng khuyên can Tấn Linh Công. Thế nhưng Tấn Linh Công vô đạo, rất khó chịu đối với sự khuyên can của Triệu Tuyên Tử nên đã thuê sát thủ đi sát hại ông. Tên sát thủ này là Tư Nghê, hắn đi đến cổng nhà Triệu Tuyên Tử, nhìn thấy Triệu Tuyên Tử vẫn chưa lên triều nhưng đã ăn mặc vô cùng chỉnh tề và đang nghỉ ngơi chợp mắt một chút. Chính bởi vì Triệu Tuyên Tử ăn mặc vô cùng nghiêm chỉnh, Tư Nghê nhìn thấy rất cảm động, trong lòng sinh tâm tôn kính. Trong tâm nghĩ: Người mà ngay cả một chút nhỏ nhặt như thế này mà còn rất cẩn thận, rất khiêm cung, nhất định là rường cột, là người chủ của đất nước, nếu ta giết Ngài ấy rồi thì ta sẽ có lỗi với đất nước. Thế nhưng ta đã nhận mệnh lệnh của Hoàng thượng, nếu như ta không giết Triệu Tuyên Tử thì ta lại thất tín, cho nên Tư Nghê lúc đó đã đâm đầu vào cây hoè mà tự sát. Triệu Tuyên Tử bởi vì làm được “mũ phải ngay, nút phải cài” mà có được sự tôn kính của Tư Nghê đối với ông, cũng do đó mà thoát khỏi kiếp nạn này. Cho nên, chúng ta không được coi nhẹ sự chỉnh tề của quần áo mũ nón, điều này cũng có ảnh hưởng tương đối lớn đối với hình tượng và vận mệnh của chính mình.

Rất nhiều sinh viên đại học đi xin việc thường không được tuyển dụng. Cô giáo Dương cũng đã từng gặp sinh viên tốt nghiệp đại học, nghiên cứu sinh có tài năng, kinh nghiệm cũng không vấn đề gì, nhưng không tìm được việc làm. Cô Dương sau đó đã hướng dẫn cho họ một số điều về phương diện ăn mặc, lại đi xin việc thì thường sẽ được tuyển dụng. Cho nên, cho dù bạn có tài năng mà khi đi xin việc, mặc quần áo không phù hợp, rất có thể cơ hội đã bị chặn ngay từ ngoài cửa rồi.

Quần áo cũng ảnh hưởng đến trạng thái tâm lý của một người

Quần áo của một người có ảnh hưởng đến trạng thái bên trong. Trong một số trường hợp quan trọng có quy định phải mặc trang phục chính thức mới có thể bước vào, hoặc các buổi biểu diễn tương đối thận trọng đều có yêu cầu đối với quần áo.  Chúng ta đến trung tâm văn hoá thì sẽ yêu cầu ăn mặc đoan trang, nếu bạn đi dép lê, mặc quần short thì rất không phù hợp. Khi chúng ta ăn mặc chỉnh tề, nội tâm cũng sẽ sinh khởi tâm cung kính.

Trong ngành Marketing có một vị cao thủ bán hàng tên là Joe Girard, ông rất giỏi bán xe hơi. Có một lần ông đang ngủ ở nhà, đột nhiên tỉnh dậy chạy đến trước gương bắt đầu mặc bộ đồ tây, thắt cà-vạt, ăn mặc chỉnh tề, sau đó cung cung kính kính lấy điện thoại ra, gọi cho khách hàng của ông. Sau khi nói chuyện với khách hàng xong, ông đặt điện thoại xuống rồi nới cà vạt, cởi bộ đồ tây ra, lại chui vào chăn đi ngủ. Vợ ông nhìn thấy thế thì nói:

– Anh bị điên à?

Joe Girard nói:

– Mặc dù khách hàng không nhìn thấy hình dáng của anh, nếu như anh mặc quá tùy tiện, trong lời nói của anh cũng sẽ rất tuỳ tiện, khách hàng có thể cảm nhận được, mà anh mặc vào đồ tây lịch sự, biểu thị nội tâm vô cùng tôn trọng khách hàng, ông ấy ở bên kia đầu dây nhất định có thể cảm nhận được tâm cung kính của anh.

Thật vậy, ăn mặc có thể ảnh hưởng đến trạng thái tâm lý của một người. Khi thói quen này của ông ấy dưỡng thành rồi, mỗi khi ông đối diện với khách hàng, tuyệt đối đều là vô cùng cung kính, bởi vì ngay cả ở nơi khách hàng không nhìn thấy mà ông đều cung kính như vậy, đây gọi là trong ngoài nhất quán.

“Đệ tử quy” là quản lý học căn bản, bồi dưỡng thói quen tốt cho trẻ nhỏ phải bắt tay làm từ đây

Có đứa trẻ ở trong nhà không chịu quét nhà, một vị trưởng bối đã nói với nó:

– Trong nhà con bẩn như vậy, vì sao con không quét?

Nó liền nói:

– Tay con là dùng để quét thiên hạ!

Khẩu khí có lớn không? Rất nhiều trẻ nhỏ cũng nói sau này muốn làm quan lớn, muốn làm doanh nhân, kết quả phòng ốc của chúng thì lộn xộn bừa bãi. Vị trưởng bối này đã nói với nó:

– Một phòng chẳng quét nổi, sao quét thiên hạ đây?

Ngay cả phòng của mình còn không quét được, há có thể quét thiên hạ được sao? Cũng như vậy, ngay cả nhà cửa còn sắp xếp không tốt, làm sao mà làm được doanh nhân?

“Đệ Tử Quy” cũng là quản lý học, là quản lý học căn bản. Loại thói quen sắp xếp có hệ thống này bắt đầu cắm gốc từ khi nào? Từ nhỏ. Trong đầu bạn đừng chỉ nghĩ rằng sau này để con cái đọc sách kinh doanh là được, rồi toan tính cho tương lai con cái một tấm bằng thạc sĩ kinh doanh. Nhưng trong nhà của chúng, phòng ốc đều rất lộn xộn, người như vậy mà đi xin việc, chúng cũng không được doanh nghiệp tuyển dụng, bởi vì những gì mà chúng học được trong quản lý học chỉ là lý thuyết suông. Chú Lư đã từng nói qua với tôi, khi chú đến chi nhánh công ty để thị sát thì nhất định phải xem thử bàn làm việc của những quản lý chi nhánh này có gọn gàng sạch sẽ không, hồ sơ có phân loại hay không. Nếu ngay cả những việc nhỏ này cũng không thể xử lý có hệ thống quy củ thì công việc của công ty sẽ rất khó mà theo khuôn phép quy củ. Cho nên, chỗ tuy nhỏ nhưng học vấn lớn, có thể từ chỗ nhỏ mà nhìn thấy tâm của một người có sức định hay là rất tạp loạn, rất vội vàng nóng nảy, bởi trong những động tác nhỏ này nhìn thấy cả bộ mặt chân thật.

Thói quen tốt phải bồi dưỡng từ nhỏ

Năng lực làm người làm việc của con trẻ nhất định phải cắm gốc từ nhỏ. Một số doanh nhân thành công đều có ánh mắt sắc bén, vừa liếc qua đã có thể nhìn ra thái độ làm người làm việc của một người. Có người cảm thấy: “Mình có bằng đại học, bằng thạc sĩ thì có thể kiếm được công việc tốt“, nhưng nếu làm người xử sự không tốt, nhất định sẽ không được các công ty tốt tuyển dụng. Để con trẻ sau này có cơ hội đến một công ty có triển vọng làm việc thì bây giờ phải cắm thật tốt nền tảng cho con trẻ.

Khi tôi học tập ở Úc, học viện sắp xếp cho chúng tôi luân phiên rửa bát, đó là phải rửa sạch sẽ chén bát và đồ đựng thức ăn của bảy mươi người. Cả đời này tôi còn chưa thực sự rửa qua bát đĩa, lúc ở đó rửa bát, đột nhiên thể hội được triết học nhân sinh, chính là việc mà đời này đáng phải làm thì có trốn cũng chẳng trốn được. Đúng như vậy đấy, việc đáng phải làm thì thừa lúc đang còn tuổi trẻ nên lao động nhiều, cống hiến nhiều, tuổi già phước báo hiện tiền mới có thể hưởng phước; nếu lúc tuổi trẻ không siêng năng chăm chỉ, thường hay phung phá thì tuổi già nhất định sẽ rất thê thảm, cho nên tôi rửa bát cũng rửa rất hoan hỉ. Có một ngày chú Lư đi ra nhà bếp, vốn dĩ định đi qua, đột nhiên dừng lại nói với tôi:

– Nhìn cháu rửa bát là biết được số mạng của cháu quá tốt rồi.

Một động tác rửa bát của tôi thôi mà chú cũng đã nhìn thấu được tận cùng tâm can tôi rồi. Cho nên, khi con cái của bạn khiêm cung đối với người, làm việc lại rất siêng năng thì bạn không cần phải lo lắng sau này không có người nâng đỡ cho chúng.

Phương pháp là làm việc nhiều

Có một trường mẫu giáo sắp xếp cho các bạn nhỏ thay nhau luân phiên rửa bát. Có một bạn nhỏ ở nhà từ trước nay không rửa bát giúp cha mẹ, cho nên cậu bé không muốn rửa, lúc này cô giáo “án binh bất động“. Sau đó đến thời gian ăn cơm, đồ ăn đều nấu xong rồi nhưng bát vẫn chưa rửa, không có bát đĩa để đựng thức ăn, cô giáo ngồi xuống không nói lời nào, cứ đợi cho cậu bé đi rửa bát, bạn nhỏ này xem thấy không có cách gì, đành nhanh chóng đi rửa bát cho sạch sẽ. Tiếp đó cô giáo mới nói với cậu bé:

– Chúng ta là chung sống trong một tập thể, mỗi người đều có việc theo bổn phận, con không rửa bát thì không có bát để dùng; cô giáo không nấu cơm thì con cũng không có cơm mà ăn. Cho nên, cần phải tận tâm tận lực mà làm cho tốt việc của bản thân, như vậy mới là học trò tốt.

Từ bé chúng ta phải cho con trẻ làm việc nhiều, những năng lực sống này sẽ không ngừng nâng lên. Thật ra khi một người sống không cầu người khác thì cuộc sống của họ mới được thật tự tại, thật nhẹ nhàng. Nếu một việc cỏn con cũng làm không được, còn phải tìm người đến giúp, còn phải tiêu tiền, vậy thì họ sẽ thường hay sống trong phiền não.

[1] Ái nhân giả, nhân hằng ái chi, ái vật giả vật hằng ái chi

「愛人者,人恆愛之;敬人者,人恆敬之。」